Valbeveiliging

FAQ - Valbeveiliging

Wat zegt de wet over valbescherming bij hoogtewerken?

Van alle arbeidsongevallen in de bouwsector en de sector van de openbare werken is een val van grote hoogte de dodelijkste. Dat zo een ongeval tragisch afloopt, komt doordat er soms helemaal geen valbeveiliging gebruikt wordt of doordat het gebruikte veiligheidsharnas niet voldoet aan de geldende normen. In de Europese wetgeving staat geen minimumhoogte ingeschreven vanaf waar het verplicht is om een valbeveiligingsharnas te dragen. Als werkgever is het uw taak die uitrusting ter beschikking te stellen.

Wat zijn de voornaamste risico's bij werkzaamheden op hoogte?

Een arbeider die tijdelijke werkzaamheden op hoogte moet uitvoeren, moet er duidelijk op gewezen worden dat deze gevaarlijke werksituaties risico inhouden:

• Werken zonder veiligheidsharnas of met een valbeveiligingsset die niet correct aangebracht is.


• Werken op daken, aan gebinten of op gebouwen.


• Werken op onstabiele of slecht geplaatste ladders.


• Werken die uit te voeren zijn vanop een ladder.

Hoe kunt u de risico's inperken?

Voorlichting van de werknemers

Om het risico op ongevallen te beperken, is het belangrijk om uw werknemers de nodige voorlichting te geven over hoe ze hun persoonlijke beschermingsmiddelen correct gebruiken. Met Gebodsborden en -stickers ISO 7010 "Veiligheidsharnas verplicht" - M018 kunt u hen erop wijzen dat ze met de juiste uitrusting de gevaren tot een minimum kunnen herleiden. In ons gamma gebodsborden en -stickers PBM kunt u ook exemplaren vinden die aangewezen zijn voor andere gevaren in andere werksituaties. Ook met posters over veiligheid en werk op hoogte kunt u uw werknemers verder sensibiliseren en hun een correcte werkhouding aanleren, zodat ze minder gevaar lopen tijdens het werk.

Hoe een veiligheidsharnas gebruiken?

Elk jaar is 10 % van de arbeidsongevallen te wijten aan een val van grote hoogte. Een veiligheidsharnas is dan ook aanbevelenswaardig voor alle werknemers die werken op hoogte moeten uitvoeren: boomsnoeiers, kabelwerkers, dakdekkers, timmerlieden … Deze valbeschermingsuitrusting, die voldoet aan de Europese normen, bestaat uit drie essentiële onderdelen: een verankeringspunt, een valharnas en een verbindingsmiddel.

• Een verankeringspunt is het tussenstuk waar het verbindingsmiddel aan de gehele valuitrusting vastgemaakt wordt. De EN 795-norm schrijft voor dat een verankeringspunt krachten moet aankunnen van meer dan 10 kN, wat betekent dat het 1000 kg moet kunnen dragen gedurende minstens 3 minuten.


• Het veiligheidsharnas is uitgerust met verschillende riemen, gespen, lussen en regelbare bretellen. Alle valharnassen in ons gamma voldoen aan de EN 361-norm.


• De vallijnen (EN 354-normen) en andere verbindingsmiddelen zijn uitgerust met een schokdemper die de impact van de val opvangt. Met een musketon of karabijnhaak (EN 362-norm) maakt u het verbindingsmiddel vast aan het verankeringspunt op het valharnas. Een valblok is een verbindingsmiddel dat tussen het verankeringspunt en het aanhechtingspunt met het harnas aangebracht kan worden. Het is een remsysteem dat bij een val onmiddellijk in werking treedt en zo de veiligheid van de werknemer garandeert.

Een valbeveiligingsset voldoet aan de EN 361-norm en is een uitstekende totaaloplossing voor bedrijven die in een keer alle nodige valbeschermingsmiddelen in huis willen halen om hun werknemers te beschermen tegen de gevaren van een val van grote hoogte. Deze kits bestaan uit een veiligheidsharnas, een connector (vanglijn, valblok, karabijnhaak ...) en een verankeringspunt.
Zoals wettelijk bepaald, is het aan de werknemer om de veiligheid van zijn werknemers te vrijwaren door hun de nodige beschermingsmiddelen aan te reiken. Werknemers zijn pas afdoende beschermd tegen de gevaren van een val als alle nodige elementen voor een correcte valbeschermingsuitrusting aanwezig zijn en volledig conform. Verder moet de uitrusting zich uiteraard altijd in perfecte staat bevinden.

Met welke hulpmiddelen bereikt u uw werkplaats op hoogte?

Bij onderhoudswerken op hoogte is het belangrijk dat u zich goed voorbereidt op de werkomstandigheden en de veiligheid in acht neemt. Met ladders, loopbruggen, steigers en werkplatforms kunt u veilig toegang krijgen tot de plaats waar u aan de slag moet. Het is echter van essentieel belang om te controleren of de steigers of andere hulpmiddelen stabiel staan en correct geplaatst zijn. Alleen zo kan het risico op een val beperkt worden. Om veiligheidsredenen is het ook verboden een onafgewerkte stelling te gebruiken. Met een bord of pictogram kunt u uw werknemers daar nog eens op attent maken.

De verschillende valfactoren bepalen

De valfactor wordt bepaald door de positie van het verankeringspunt ten opzichte van het hoofd. De valfactor is mede bepalend voor de valvrijheid en bijgevolg ook om het soort verbindingsmiddel te bepalen. Er bestaan drie valfactoren:

• Valfactor 0: het verankeringspunt bevindt zich boven het hoofd. Hier is het risico minder omdat ook de afstand tussen het lichaam van de gebruiker en de grond eerder beperkt is. De valafstand is gelijk aan de lengte van het verbindingsmiddel omdat de valstop onmiddellijk in werking treedt op een gespannen koord, zonder dat het langer wordt.


• Valfactor 1: het verankeringspunt bevindt zich ter hoogte van de schouders. De valfactor bestaat uit de lengte van het verbindingsmiddel tot de valstopbeveiliging in werking treedt.


• Valfactor 2: het ankerpunt bevindt zich ter hoogte van de voeten. Dat houdt een groot risico in omdat de afstand tussen de grond en de gebruiker hier het grootst is. De valafstand is hier gelijk aan twee keer de lengte van het verbindingsmiddel tot de valstop in werking treedt.

Twijfelt u over de mogelijke valafstand? Kies dan voor een automatische valstop. Die remt de val al na enkele centimeters af.

Wat zijn de verschillende hoogtewerksituaties?

Voor u een valbeveiligingsoplossing kiest, is het belangrijk om een grondige analyse te maken van de werksituatie die u te wachten staat. Elke werkomgeving vraagt een andere aanpak waarvoor een ander soort uitrusting nodig is. De Europese wetgeving omschrijft vijf soorten hoogtewerk. Hieronder vindt u een overzicht met telkens de aangewezen valbeveilingsoplossing.

Werken met valgevaar: de werknemer werkt in een positie waarbij hij niet op de grond kan terechtkomen als hij valt.

• Ankerpunt


• Veiligheidsharnas


• Verbindingsmiddel

Hangend werken: de werknemer werkt in een hangende positie, zonder ondersteuning voor de voeten en met de handen vrij.

• Ankerpunt


• Veiligheidsharnas


• 2 dubbele vanglijnen met valstop

Beperkte bewegingsvrijheid: de werknemer kan zich niet in een positie begeven waarbij er gevaar op een val dreigt.

• Ankerpunt


• Veiligheidsharnas of steunriem


• Verbindingsmiddel (vanglijn met valdemper)

Redding en evacuatie: de werknemer werkt in een omgeving die voorzien is op een mogelijke reddingstussenkomst of evacuatie bij een ongeval.

• Reddings- of evacuatiemiddelen

Onderhoudswerken: de werknemer werkt hangend of staand en krijgt daarbij de nodige steun en hulp om een perfecte werkpositie in te nemen.

• Ankerpunt


• Veiligheidsharnas + steunriem*


• Verbindingsmiddel (vanglijn met valdemper)

* Als u enkel met een steunriem werkt, bent u niet beschermd bij een val. Om een val te voorkomen, moet u met een veiligheidsharnas werken.

Hoe lang gaat een valbeschermingsuitrusting mee?

Valbeschermingsuitrusting gaat tot maximum 10 jaar na fabricatiedatum mee. Intensief gebruik of delicate omgevingsfactoren kunnen die levensduur wel inkorten. Als u een val meemaakt met uw valbeschermingskit, is het verplicht om alle onderdelen te vervangen die de val opgevangen hebben, ook al lijken ze op het eerste gezicht geen averij opgelopen te hebben. U kunt de levensduur van uw materiaal verlengen door het goed te onderhouden en geregeld te reinigen met koud, helder water en een zacht detergent. Gewoon even schrobben met een borstel en laten drogen in een voldoende verluchte ruimte of in open lucht volstaat. Gebruik nooit een warmtebron om uw uitrusting vlugger te laten drogen.

Andere interessante producten

Behalve valbeveilingsuitrusting vindt u in het gamma ook nog een hele reeks andere persoonlijke beschermingsmiddelen zoals veiligheidsschoenen of veiligheidshelmen. Als er zich toch een val voordoet, is het goed om alle nodige middelen voor EHBO en verzorging bij de hand te hebben om snel te kunnen tussenkomen.
Om te vermijden dat u op de begane grond uitglijdt of valt, kunt u de werkvloer of ondergrond behandelen met antislipproducten.